Jeżeli jesteś bez środków utrzymania, nie widzisz – na razie – szans na aktywność zawodową w celu poprawienia swojej sytuacji ekonomiczno-socjalnej, możesz zwrócić się po wsparcie do Ośrodka Pomocy Społecznej. Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby
i możliwości. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów) oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast) na poziomie gmin. Realizując zadania pomocy społecznej współpracują oni, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem katolickim, innymi Kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Kryterium przyznawania świadczeń z pomocy społecznej jest: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej cało-dobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudność w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizm, narkomania, zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa, klęska żywiołowa lub ekologiczna.

Kiedy można otrzymać zasiłek?
Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z wyżej wymienionych okoliczności lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń
Od 1 października 2006 r. dla osoby samotnie gospodarującej kryterium uprawniającym do świadczeń jest dochód nieprzekraczający kwoty 477 zł, a dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego. Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co trzy lata. Jednak rząd, ze względu na kryzys, proponuje, aby kryteria dochodowe pozostały na niezmienionym poziomie. Pozostaną więc one w dotychczasowej wysokości do kolejnej weryfikacji w 2012 roku. Utrzymanie kryterium dochodowego na obecnym poziomie spowoduje, że nie wzrosną też najważniejsze świadczenia pieniężne, bo ich wysokość jest z nim powiązana.

RODZAJE ZASIŁKÓW

Zasiłek stały
Jest to świadczenie obligatoryjne przysługujące na podstawie art. 37 Ustawy o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe, i stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego. Zasiłek stały jest wyliczany jako różnica między odpowiednim kryterium dochodowym a faktycznym dochodem osoby samotnie gospodarującej lub dochodem na osobę w rodzinie. Obecnie zasiłek wynosi od 30 do 444 zł. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje.

Zasiłek okresowy
Przysługuje zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej
- rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
Obecnie zasiłek wynosi od 20 do 418 zł.

Zasiłek celowy
Świadczenie przyznawane w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Rodziny, które zostały poszkodowane np. w wyniku powodzi, mają prawo do zasiłku celowego. Zgodnie z art. 40 Ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, zasiłek celowy przysługuje osobie lub rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. Może być też przyznany w sytuacji klęski żywiołowej lub ekologicznej. Wypłata tego świadczenia należy do zadań zleconych gminie, na które otrzymuje środki z budżetu.

Zasiłek celowy nie podlega zwrotowi i jest przyznawany niezależnie od kryterium dochodowego warunkującego przyznawanie świadczeń z pomocy społecznej.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:
- specjalny zasiłek celowy, w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;
- zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

Osoba lub rodzina ubiegająca się o pomoc społeczną może zgłosić się do Ośrodka Pomocy Społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki znajdują się w każdej gminie). Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania.

W myśl art. 107 pkt 5: pracownik socjalny przeprowadzający rodzinny wywiad środowiskowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.

WAŻNE
Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są zobowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.

Projekt Ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Komitet Rady Ministrów na posiedzeniu w dniu 15 czerwca 2009 r. rozpatrzył i rekomendował projekt Radzie Ministrów. Zawiera on korzystne zmiany dla osób otrzymujących świadczenia z pomocy społecznej.

Wyłącza ze świadczeń podlegających egzekucji cywilnej i administracyjnej świadczenia z pomocy społecznej. Teraz dotyczy to świadczeń rodzinnych, alimentacyjnych, świadczeń wypłacanych z Funduszu Alimentacyjnego, dodatków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych i dla sierot zupełnych.

Zmienia też zasady dotyczące wypłaty świadczeń. Jeżeli osoba uprawniona nie będzie odbierać ich przez kolejne dwa miesiące, Ośrodek Pomocy Społecznej wstrzyma ich wypłatę. Jednocześnie będzie miał obowiązek wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Dotyczy to np. sytuacji, kiedy osoba wyjeżdża za granicę, a o tym nie informuje lub podejmuje pracę.

Kwestiami dotyczącymi pomocy społecznej zajmuje się w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej – Departament Pomocy i Integracji Społecznej
Adres ministerstwa: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa, tel. do centrali: 022 661 10 00.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

Edyta Gałęza/ Źródło: Integracja 4/2009

« poprzednia		następna »